Ibilbide hau Irulegi IPko parkinaren parean hasiko da. Bertatik atera eta eskuin aldera hartuko dugu. Agrobioteknologia Institutuaren parean dagoen errotondako zebra bidea gurutzatu eta zubia zeharkatuko dugu. Zubiaren amaieran SADAR ibaiaren ondoan dagoen belardira sartu eta erreka ertzetik joango gara argazkian ageri den burdinazko zubia gurutzatu arte.
Aurrez-aurre dugun parajeak MUGAZURI du antzinako izena.
|
SADARren ibilbidean sartuko gara eta ezker aldera hartuko dugu.
|
Sadar euskal hitza da. Batzuek “zador” hitzarekin lotzen dute (sakona, artekatua), errekak bere ibilbide osoan zehar ubide sakon eta estua baitu. Beste batzuek Zegamako “Saadar” parajearekin lotzen dute, Tartaloren legenden lekuko.
|
Erreka bazterreko zuhaitzetan San Pedro eta Irulegi eskoletako haurrek margotutako kutxa-habiak ikusiko ditugu, argazkikoa bezalakoak. Kutxa horiek erreka bazterreko txori intsektujaleentzako dira.
|
Pixka bat aurrerago, erreka bazterra utzi eta eskuin aldera joango gara, Unibertsitateko pasealekutik Idoi plazarako sarrera topatu arte (plaza horrek Idoi izena Zolinako toponimotik hartu zuen). Idoi plazan txikienek bertako jolas parkeaz gozatu ahalko dute, zuzen ikusten den bulebarretik aurrera jarraitu baino lehen.
Behin bulebarraren bukaerara iritsita, Mutilnova pasealekuan, eskuin aldera hartuko dugu.
Kalearen bukaeran argazkian ageri den bidea hartuko dugu. Goranzko bidean, Mutiloa goitik ikusteko aukera paregabea izango dugu.
Gora iristean, industrialdea eskuin aldean utzi eta errepidea gurutzatu gabe, espaloitik jarraituko dugu. Bertatik Kiroldegia, skate park, eskola… ikusiko ditugu.
Errepidea gurutzatu gabe, behera joango gara, ezkerrera, espaloitik San Pedro IPra iristen garen arte. Zebra-bidea gurutzatu eta ezker aldera hartuko dugu, berriz ere Sadar errekaren ertzeko berdegunera iritsi arte.
|
Ezkerrean utzi dugun eskolaren ondoko zubitik aurrerago topatuko dugun harrizko zubira arte dagoen lur eremuak XUBINGO izena zuen, antzina (zubi txikia).
Ziur aski hauxe izango da XUBINGO eremuari izena ematen zion zubia.
|
Hementxe ari ziren Ane eta Mikel patxadaz arratsaldea lasai pasatzen, Markel eta Miren iritsi zirenean. Gaur ere belardia txikoriaz eta attuna kaxkazuriz beteta al dago?
Zubi honetan abestu zuen Mirenek antzinako Mutiloara eraman zituen Attuna kaskazuriaren abestia. Attuna bat hartu eta probatu nahi al duzue zuek ere?
|
Amona gorri-gorria
Attuna kaska zuria
(putz egin eta)
Hega, hega, hega
|
|
Zubia gurutzatu eta parez-pare ikusiko dugun koloretako etxea Mutiloako etxerik zaharrenetarikoa da (1969koa).
|
Sadar ertzetik doan bideari eskuinera jarraituko diogu.
|
Bide honetan hegazti asko topatu ditzakegu: urretxindorra, zozoa, okila…
|
|
Ea zuek ere Anek eta Mikelek bezala okilaren mintzoa entzuten duzuen: toko, toko, toko, tok…. Zorte on!
|
Bidean aurrera eginez, errepidea gurutzatu eta autopistaren azpitik doan bidea hartu beharko dugu.
Hurrengo bidegurutzean ezkerrera egin eta Udaleko bi industria-naberekin egingo dugu topo. Ezkerretik inguratuko ditugu, autopistaren eskuin aldetik jarraitzeko.
|
Bidearen eskuin aldeko parajeak BELOARAN izena du.
|
Bidean zehar Mutiloaren ikuspegi zabala izateko aukera dugu. Hurrengo bidegurutzean bide zuritik jarraituko dugu, erdikotik.
Hurrengo bidegurutzean, atseden-gune bat ikusiko dugu. Zubitik autopista gurutzatzen badugu, Mutiloara itzultzeko aukera izango dugu, baina gure bideak zuzen jarraitzen du,
|
poliki-poliki SANKIN izeneko parajean barneratuta.
|
Hurrengo bidegurutzean eskuineko bidea hartuko dugu zubira igotzeko.
Autopistaren gainetik doan zubia gurutzatuko dugu.
Zubia gurutzatu ondoren, eskuin aldera hartuko dugu.
Bide honetan ere Mutiloaren ikuspegi ezberdina izango dugu, goitik ikusita.
Beheraino jaitsi eta zebra-bidea gurutzatuko dugu Santxikira joateko.
|
Santxiki pasaealekuak antzinako bi toponimotatik hartu zuen izena (SANKIN eta ITURTXIKI).
Gaur egun ikusten dugun laku honen eta inguruko parajearen antzinako izena ITURTXIKI zen (iturri txiki).
Orain lakua dagoen lekuan iturburua omen zegoen, lehen, baita sahats negarti handi bat eta iturburutik ureztatzen zen baratza txiki bat ere.
Santxiki urbanizazioa egin zenean, iturburua lakua egiteko aprobetxatu zen, eta sahatsa lakuaren alde batean mantendu zen, ondoren hil eta moztu bazen ere.
|
|
Lehen lortu ez baduzue, agian berriro saiatu zaitezkete. Attuna kaskaxuri bat hartu eta abestu, ea ipuinean Mikelek eta Anek ikusitako iturri txikia, Iturtxiki, ikustea lortzen duzuen….
|
|
Amona gorri-gorria
Attuna kaska zuria
(putz egin eta)
Hega, hega, hega
|
Intxaurreta kalea zebra-bidetik gurutzatu eta Burundoa kalera abiatuko gara.
Burundoa kalera iristean ezkerrera egingo dugu.
Eta kalearen amaieran dagoen oinezkoen gunera iritsi baino lehen, eskuinera hartuko dugu argazkiko kaletik.
Gero topatuko dugun bide gorria gurutzatuko dugu, baita zebra-bidea ere eta zuzen jarraituko dugu aurrera Mugartea parkeko lehen belaki-lorategira arte.
Urbanizazioaren eta parkearen MUGARTEA izena berria da, urbanizazioarekin batera sortua, eta Mutiloak Iruñearekin bertan duen mugari egiten dio erreferentzia.
|
Mugartea parkea urbanizazioarekin batera pentsatu eta diseinatu zen euri-urak eusteko eta errekaren emaria kontrolatzeko. Goiko argazkian ikusten dena bezalako belaki-lorategiek ura xurgatzen eta filtratzen dute, euri jasa handiak daudenean errekara iristen den isuria motelduta.
|
Zebra-bidea gurutzatu eta eskuin aldeko bidea hartuko dugu.
|
Goranzko bidean, ukuilu edo artegia aurkituko dugu ezker aldean. Bertan, zenbait animalia ikus ditzakegu: oiloak, ardiak… Zaintzaileak behar denean ateratzen ditu, belarra moztea zailagoa den guneetan belarra jan eta belardia txukun mantendu dezaten.
|
Hemendik aurrera bidegurutze guztietan eskuineko bidea hartuko dugu.
Pixka bat aurrerago, Mutiloaren aireko ikuspegi paregabea izango dugu, arnasa eta perspektiba hartzeko unea.
Beheranzko bidean, Mugarteako urmaelaren goiko ikuspegia izango dugu.
Urmaeletan sarri ikus daitezke LEZKAk.
|
|
Ipuinean Tartalo itsu utzi duen landarea
|
|
gaur egun oraindik bertan bakarrik ateratzen den landarea da, oso antzinatik paraje honi izena ematen diona: LEZKAIRU (XIII. mendeko dokumentazioan aurkitu izan da izen hau). Gaur egun Mugarteako urmaela izena duena, lehenago, LEZKAIRU izeneko parajearen zati bat zen.
|
|
Urmaelean zenbait animalia bizi dira: ahateak, zozoak…
|
|
Zozoak ikusteko aukera badugu, Mirenek, Tartaloren ardien artean ezkutatuta eta beldurturik zegoelarik, bere burua baretzeko abestutako abestia kantatzeko aprobetxatu dezakegu.
|
|
Xoxoak galdu du………………..
……………………galdu du
xoxua gaixua
nola kanta, nola xirula
nola kanta, xoxuak
|
San Saturnino kalera iristean ezkerrera egingo dugu, hurrengo biribilgunean Estrada kaletik eskuinera egiten dugun arte.
Estrada kalean eskuinera egingodugu Txurtxiki kaletik
Hurrengo bidegurutzean ezkerrera egingo dugu eta hurrengo biribilgunean zuzen jarraituko dugu behera.
Hurrengo biribilgunean ezkerrera hartuko dugu, errepidea gurutzatu eta berriz Irulegi IP-ra arte.
